TARİHÇİ KANKAL OSMANLI DÖNEMİNDEKİ GEBZELİ MEMURLARI YAZDI

Tarihçi Recep Kankal, "Sicill-i Ahval defterlerine göre Osmanlı bürokrasisinde Gebzeli Memurlar (1879-1909)" adlı kitabıyla Osmanlı döneminde Gebze ve çevresinde doğu büyüyen Gebzeli bürokratları bu eserinde bir araya getirdi. Tarihçi Kankal, Gebze Belediyesi tarafından yayınlanan kitapla ilgili yaptığı açıklamada; Bu çalışma yoğun bir arşiv belgesi araştırması ve günümüz Türkçesine çevrilmesiyle güzel bir hal aldı. Gebzemi ülkemiz için geçmişten beri önemli bir konumdadır. Osmanlı döneminde bir tarım şehri, cumhuriyet sonrasında ise sanayisi ile ön plana çıkan Gebze, Marmara’nın doğusunda yer almaktadır. Asya’dan Avrupa’ya geçiş noktasında, İstanbul’a olan sınırı ile jeopolitik olarak önemini geçmişten beri korumuştur. Gebze, Osmanlılar döneminde padişahların Anadolu ve doğuya yapacakları sefer güzergâhında yer almasıyla tarihi bir misyonu da yüklenmiştir. Özellikle de hac yolu güzergâhında bulunması hasebiyle seyyahların metinlerine konu olmuş ve Anadolu’ya giden yolda bir kavşak nokta olması nedeniyle değerini kaybetmemiştir. Tarihsel rolü ve coğrafi konumuyla bölgeye değer katan Gebze’nin Osmanlılar döneminde yaşayan memurları hakkında edindiğimiz veriler, bölgedeki sosyo-ekonomik hayata dair önemli bilgileri sunmaktadır. Sicill-i Ahval kayıtlarından ulaştığımız bu veriler, bölge tarihi açısından Gebze’nin kadim geçmişine katkı da sunmaktadır. Gebze doğumlu devlet memurları olarak ele aldığımız bu çalışmada, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Sicill-i Ahval kayıtlarındaki 40 memur ile İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi’nde yer alan Ulema Sicil Dosyalarındaki 5 memurun hayatına dair bilgiler incelenmiştir. Bu çalışma sırasında Gebze’nin tarihsel olarak yazılı kaynaklarda geçen söylenişleri de dikkate alınmıştır.” Ddedi. Kankal; “Başta Gebze ve Gekbuze kelimeleri olmak üzere Gekböze, Geğböze, Gekboza, Gekbize, Gekvize kelimelerine dair arşiv taraması yapılmıştır. Çıkan sonuçlara göre bulabildiğimiz 45 memurun tercüme-i hal varakaları latinize edilerek günümüz Türkçesine göre anlaşılır bir şekilde okuyucuya sunulmuştur. Gebze doğumlu memurların Osmanlı devlet kademelerinde hangi kurumlarda istihdam edildiği, hal, maaş, atama, terfi, taltif ya da ceza gibi kayıtlarda yer alan bilgileri Gebze hakkında yapılacak birçok çalışmaya kaynak niteliğindedir. Buna göre incelememizin ilk bölümünde, memurlara ait belgelerden edindiğimiz bilgiler dâhilinde istatistikî veriler çıkararak dört başlık altında inceledik. İkinci bölümde de memurların doğum tarihlerine göre sıralı olan biyografilerine yer verdik. Son kısmında ise bu kişilere ait sicil özetleri, tercüme-i hal varakalarının belge suretleri ile diğer ilgili belgeleri ekledik. Çalışmada, Gebze’nin 22 Mart 2008 yılındaki idari bölünmesinden sonra beldelikten çıkarak, ilçe hüviyeti kazanan Dilovası, Darıca, Çayırova doğumlu kişilerden bugün Dilovası’nda yer alan Demirciler ile Köseler’de doğan 2, Tavşancıl’da doğan 3 memur da incelenerek, böylelikle Dilovası’nda doğan 5 memurun biyografisine de yer verilmiştir. Ayrıca Darıca doğumlu 6 memurla birlikte Osmanlı döneminde Gebze’ye tabi olan şimdi Körfez ilçesinde yer alan Yarımca, Taşköprü ve Sipahiler doğumlu 3 memur ile Hereke’de doğan 3 memurun hayatı da incelenerek bu 6 kişi de listeye dâhil edilmiştir." diye ekledi.

Recep Kankal, 1989 yılında Gebze’de doğdu. Aslen Giresun Yağlıdereli olan Kankal, ilköğretim ve lise tahsilini Gebze’deki eğitim kurumlarında tamamladı. 2007-2011 yılları arasında lisans eğitimini, Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih bölümünde aldı. Lisans eğitiminin ardından mezun olduğu, Gebze Ziya Gökalp Lisesi’nde tarih öğretmeni olarak görev aldı. “Osmanlı Literatüründe Tarım Sektörü: Mustafa Rasim’in Çiftçilik adlı eserinin Transkripsiyon ve Tahlili” adlı teziyle İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih anabilim dalında yüksek lisans eğitimini 2015 yılında tamamladı. Aynı üniversitede Tarih Anabilim Dalında Doktora eğitimini devam ettirmektedir.