Yüksek vergiler nedeniyle petroldeki düşüş Avrupa ve Türkiye’de pompa fiyatlarına sınırlı yansıdı. ABD’li tüketiciler ise şu günlerde bir litre süte benzinden daha fazla para ödüyor. Çünkü petrol fiyatlarındaki düşüş, son dönemde Amerika’daki benzini iyice ucuzlattı.
PETROL fiyatlarında düşüş sürerken, bunun Avrupa ve Türkiye’de tüketicilere yansıması yüksek vergiler ve kur etkisi nedeniyle sınırlı kaldı. Ancak bazı ülkelerde durum farklı. Örneğin ABD’de aynı miktar benzin ve süt alındığında, tüketiciler benzine daha az ödüyor.
Daha petrol fiyatları düşmeden bile ABD’de depo doldurmanın ucuzluğu, bu ülkeye giden Türk turistleri oldukça şaşırtan bir durumdu. Benzin fiyatlarının 2 doların altına inmesiyle ABD’de benzin sütten daha ucuz, hatta neredeyse sudan bile ucuz. Türkiye’de 1 litre benzinin yüzde 65.3’ünü vergi oluştururken, ABD’de verginin payı litrede yüzde 20 civarında.
2 DOLARIN ALTINDA
Wall Street Journal’da yer alan Eric Morath imzalı haberde, “Son yılda yakıt maliyetlerindeki düşüş, benzin fiyatlarını hak ettikleri yere düşürdü: Yani artık bir galon (3.78 litre) sütten daha ucuz. Pazartesi günü, 2009’dan bu yana ilk kez bir galon (yani 3.78 litre) benzinin ülke çapındaki ortalama fiyatı 2 doların altına düştü. Hatta bazı eyaletlerde bu fiyat 1.80 doların altındaydı. Tüketiciler, bugünlerde 2 dolardan daha ucuza benzin bulabilirken, marketlerde 3 doların altına süt bulmak ise zor ihtimal” deniliyor.
RAFTAKİ SÜT PAHALI
Petrol fiyatı 100 dolardan 35 dolara kadar düştü. Ama bu düşüşün pompa fiyatlarına yansıması ülkeden ülkeye değişim gösteriyor. Örneğin 1 liraya mal olan benzin Türkiye’de 4.5 TL’ye satılıyor. 1 liraya alınan motorinin ise pompa fiyatı 3.74 lira. Bunun en önemli sebebi ise akaryakıt üzerindeki yüksek vergiler ve artan döviz kuru. Ancak akaryakıt üzerindeki vergilerin düşük kaldığı ABD’li vatandaşlar, bugünlerde akaryakıtı sütten daha ucuza tüketebiliyor. Bunun sebebi süt fiyatlarının yüksek olması değil, benzin fiyatlarında petroldeki çöküşe bağlı olarak büyük bir düşüş yaşanması.
BANLİYÖ SIVISI
WSJ’nin haberinde, şunlar kaydediliyor: “Çalışma Bakanlığı’na göre bir galon tam yağlı sütün ortalama fiyatı geçtiğimiz ay 3.30 dolardı. Bir galon benzin ise 2.19 dolardı, ki bu fiyat son haftalarda daha da düştü. Hükümetin her ürün için spesifik, enflasyona bağlı olmadan düzeltilmiş fiyatları takip ettiği son 20 yılda süt hemen hemen hep benzinden daha pahalıydı. Bu durum, son on yılın ortalarında benzin fiyatları bir süreliğine 4 doların üzerine çıktığında değişti. Bu sıçrama durgunluk döneminde tersine döndü. Fakat mevcut genişlemenin büyük bölümünde, bu iki olmazsa olmaz banliyö sıvısı sürekli yer değiştirdi. Ta ki petrol fiyatları geçtiğimiz yıl düşene kadar. Devasa tabelalar sağ olsun, birçok Amerikalı size hızlıca bir galon benzinin fiyatını söyleyebilir, fakat daha yaygın olan bazı bakkal ürünlerinin fiyatlarını söylemekte zorlanır. Aslında benzinin aldıkları hemen hemen diğer tüm sıvılardan daha ucuz olduğunu bilmiyor olabilirler.”
Sadece su daha ucuz
HABERDE, “Bilimsel olmayan bir araştırmaya göre, sürekli benzinden ucuz olan tek sıvı su. Galonu 2dolar olan benzinin, 1 onsu (28.3 gram) 1.6 sent. Sütün bir onsu, 2.6 sent. 2 litreliği 99 sent olan bir Kola şişesinin onsu ise yaklaşık 1.5 sent. Bir bardak Starbucks kahvesinin onsu yaklaşık 14 sent. Ve onsu 10 sentin altına içilebilir bira bulmakta oldukça zorlanabilirsiniz. Hatta daha sert bir içki mi içeceksiniz? Votkanın onsu 45 sente satılıyor. Tabii benzin bu kadar ucuzken kim bu fiyatları takar ki?” şeklinde devam ediliyor. Bir galon yaklaşık 3.7 litre.
ABD’de 86, bizde 236 liraya doluyor
BENZİN fiyatlarının 2 dolara düşmesi demek, 1 litresinin 0.54 dolara yani 1.58 TL’ye satılması anlamına geliyor. Demek ki bir aracın 55 litrelik deposunu 86.9 liraya doldurmak mümkün. Aynı otomobilin deposu, Türkiye’de ise yaklaşık 236.5 liraya doluyor. Fiyatlardaki değişimin benzin istasyonlarına yansımasında ise düşük vergilerin payı büyük. Diğer yandan Türkiye’de süt ile benzin fiyatlarını kıyaslayacak olursak, dün itibariyle benzinin ortlama pompa fiyatı 4.30 TL/litre iken, bir litre sütün ortalama fiyatı 2.9-3 TL civarında.
Venezuela’da 5 sent Norveç’te 300 dolar
BLOOMBERG’in, bir galon (3.78 litre) akaryakıt almak için günlük gelirin ortalama yüzde kaçının harcandığına dayanarak hazırladığı ‘Pompada en çok acı çeken ülkeler’ listesinde Türkiye, benzin fiyatlarının pahalılığı açısından 7. sırada yer alıyor. Türkiye’de günlük ortalama gelirin 27 dolar olduğu ve 3.78 litre benzin almak için tüketicilerin günlük gelirinin ortalama dörtte birini harcamak zorunda kaldığı belirtiliyor. 2015’in ikinci çeyreği ortalama fiyatlarına göre Türkiye’de bir litre benzinin pompa fiyatı 4.73 lira. ABD’de ise 1.94 lira. Ancak ABD’lilerin ortalama günlük geliri 155 dolar ve 3.78 litre benzin almak için günlük gelirlerinin yalnızca 1.8’ini harcıyorlar. Listeye göre dünyada benzinin en pahalı olduğu ülke ise litresi 5.47 TL olan Norveç. Ancak dünyanın en yüksek üçüncü gelir seviyesine sahip olan Norveç’te ortalama günlük gelir 221 dolar. Bu nedenle 3.78 litre benzin almak, günlük gelirlerinin yüzde 3.5’ine tekabül ediyor. Benzinin en ucuz olduğu ülke ise Venezuela. Bloomberg’in “Pompada acı çeken ülkeler” listesinde Venezuela’da benzinin litre fiyatı 0 TL olarak yer alıyor. Bir Chevy Suburban aracın 147 litrelik deposunu doldurmanın maliyetinin Venezuela’da 5 sent olduğu belirtilirken, ABD’de aynı depoyu doldurmanın maliyetinin 106 dolar, Norveç’te ise 300 dolar olduğu kaydediliyor.
