Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK), bankaların daha fazla kredi vermesini zorunlu tutmak için “Aktif Rasyosu” adıyla yeni bir oran tanımladı. Aktif Rasyosu oranının aylık ortalamasının mevduat bankaları için yüzde 100’ün, katılım bankaları için de yüzde yüzde 80’in altına inmemesine karar verildi.
Söz konusu oranının altında olan bankalar bu oranı, 1 Mayıs’a kadar ulaşmak zorunda.
Aktif Rasyosu hesaplama yöntemine göre bankaların yüzde 100 oranının üzerinde kalabilmesi için topladıkları mevduatın daha fazla bir kısmını kredi olarak vermeleri gerekiyor.
Hükümet uzunca bir süredir özel bankaları kredi vermemekle eleştiriyordu. Kamu bankaları ise kredi musluklarını sonuna kadar açtı. Düzenleme 1 Mayıs 2020’den başlamak üzere geçerli olacak.
ORANI TUTTURAMAYANA CEZA
Düzenlemede, oranı tutturamayana verilecek cezalar da yer aldı. Düzenlemede “Bankacılık Kanunu’nun 148’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca baz alınacak aykırılık oluşturan aşım tutarının, ilgili ay sonu itibariyle AR değeri yüzde 100'ün altında olan bankalar ve yüzde 80'in altında olan katılım bankaları için, rasyoyu sırasıyla yüzde 100 ve yüzde 80 düzeyine getirecek paydaki değişim tutarı olarak hesaplanmasına karar verilmiştir” dendi.
Madde 148’de “Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle, bu Kanun kapsamındaki kuruluşlar ile ilgili gerçek ve tüzel kişilere; 7a) Bu Kanun veya bu Kanuna istinaden çıkarılan düzenlemelerde yer alan sınırlamalara uyulmaması hâlinde beş yüz bin Türk Lirasından az olmamak üzere aykırılık oluşturan tutarın yüzde beşine kadar ceza verilmesi” öngörülüyor.
Düzenleme, özel bankaların daha fazla kredi vermesini sağlamanın yanı sıra bankaların daha çok TL ve yabancı para cinsi devlet ve özel sektör tahvili almalarını, daha az yabancı para mevduat toplamalarını, ellerindeki döviz likiditeyi de Merkez Bankaları’nda (TCMB) tutmalarını hedefliyor.
BDDK’nin internet sitesinde bugün yayımlanan karar metni şu şekilde:
“Covid-19 salgını nedeniyle yaşadığımız sürecin ekonomimize, piyasaya, üretime ve istihdama olumsuz etkisini mümkün olan en az seviyeye indirmek ve bankaların ellerinde bulundurduğu kaynakların en etkin şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun(Kanun) 93 üncü maddesi ile 43 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca bankaların, – 01.05.2020'den başlamak üzere, haftalık bazda aşağıda formülü verilen Aktif Rasyosunu (AR) hesaplamalarına,
– AR'ın pay kısmında yer verilen * Krediler kaleminin, takipteki krediler hariç bankaların bireysel ve ticari müşterilere kullandırdıkları krediler tutarının toplamını, * Menkul Kıymetler kaleminin, bankalarca satın alınan yurt dışı yerleşiklerce ihraç edilmiş menkul kıymetler ve hisse senetleri hariç özel sektör tahvil ve bonoları ile Türkiye Cumhuriyeti hazinesinin ihraç ettiği her türlü borçlanma araçları, kira sertifikaları ve Eurobondların toplam değerini, * TCMB Swap kaleminin, bankaların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına(TCMB) Swap yoluyla verdikleri yabancı paranın TCMB alış kurundan hesap edilen Türk Lirası(TL) cinsinden toplam değerini ifade etmesine,
– AR'ın payda kısmında yer verilen; * TL Mevduat kaleminin, bankalar mevduatı hariç tüm TL cinsi mevduat/katılım fonu tutarı toplamını, * YP Mevduat kaleminin, altın ve kıymetli maden hesapları da dahil olmak üzere, bankalarda tutulan yabancı para (YP) cinsinden mevduat/katılım fonu tutarı toplamını ifade etmesine,
– AR'ın her ay sonu itibariyle, o aya ilişkin aylık ortalamasının mevduat bankaları için %100'ün, katılım bankaları için %80'in altına düşmemesine,
– Kanunun 148 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca baz alınacak aykırılık oluşturan aşım tutarının, ilgili ay sonu itibariyle AR değeri %100'ün altında olan bankalar ve %80'in altında olan katılım bankaları için, rasyoyu sırasıyla %100 ve %80 düzeyine getirecek paydaki değişim tutarı olarak hesaplanmasını karar verilmiştir.
