Yuşâ Tepesi İstanbul’un Anadolu Kavağında Beykoz ilçesinde bulununan tepedir. Kuzeyinde Yoros kalesi bulunur. Zirvesi denizden 201 m yüksekliktedir. Bu zirve, Yuşâ Türbesi ve Camii’nin bulunduğu mekândır.
Türbede gömülü olan zatın Yuşâ Hazretleri olduğuna inanılmaktadır. Hazreti Yuşâ bir rivayate göre Musa Peygamber ile birlikte Mecme’ul-Bayreyn’e yani Boğaziçi’ne gelmiş ve vefat ederek bu tepeye gömülmüştür.
Çeşitli tefsirlerde Yuşâ’nın Musa’nın vefatından sonra peygamber olarak görevlendirildiği nakledilir.
Osmanlı döneminde bu tepeye, Sadrazam 28. Çelebizâde Mehmet Sait Paşa tarafından 1755 tarihinde bir mescit yaptırıldı. Aynı zamanda burada bulunan ve halk arasında Yuşa Peygamber’e ait olduğu düşünülen mezarın etrafına kagir bir duvar çektirmiş ve türbenin bakımını yapmak için görevliler tayin ettirmiş.
Tarih boyunca ziyaretçileriyle bütünleşen ve hep insanların ilgi odağı olmayı sürdüren bu tepede, III. Selim (1789- 1807) döneminin bazı yıllarında, izdihamdan dolayı ‘fitneye mahal olmasın’ düşüncesiyle mevlid okunması bile yasaklanmıştır.
Yuşâ Camii bir yangın geçirmiş ve Sultan Abdülaziz döneminde, 1863 senesinde aslına uygun olarak yenilenmiştir. Dahiliye Nezaretinin 1885-86 tarihli istatistik cetvelinde “Yûşa Aleyhisselam Dergahı” olarak zikrolunan bu alana Yûşa Tepesi adı verilmiştir.
Denizciler İstanbul Boğazı`nın dört manevi bekçisi olduğuna inanır. Bunlar Üsküdar`da Aziz Mahmud Hüdayi, Beykoz`da Yûşa Hazretleri, Sarıyer`de Telli Baba ve Beşiktaş`ta Yahya Efendi`dir...
Bilhassa Karadeniz’e çıkan ve dönen Müslüman ve Hristıyan gemiciler sahile yanaşarak bu dört Allah dostuna selâm vermeden boğazı geçmezlermiş. Üsküdar’da Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri, Beşiktaş’ta Yahya Efendi, Beykoz’da Yuşa Hazretleri ve Sarıyer’de Telli Baba’nın İstanbul’un manevi bekçileri oldukları yolunda yaygın bir inanış hâlâ mevcuttur.
Geçmişte Boğaz’da sefer yapan kaptanlar, Boğaz’ın bu ulu kametlerinin himmetleriyle sefere başlayarak asırlarca devam edecek bir gelenek hediye etmişler: Yolcularını Üsküdar’dan geçerken Hüdayi Hazretleri’ne, Beşiktaş önünden geçerken Yahya Efendi’ye, Beykoz’dan geçerken de Yuşa Aleyhisselam’a ve Sarıyer tarafında medfun olan Telli Baba’ya yönelterek Fatiha’ya davet etmişler.
Osmanlı’nın son dönemlerine kadar devam etmiş olan bu an’ane, İstanbul tarihinin manalı bir hatırası olmuş.
TÜRBELER BİRBİRLERİYLE AYNI HİZADA
Haberi hazırlarken dikkat çeken bir ayrıntıya daha rastladık. Boğaz’ın manevi bekçileri olarak adlandırdığımız bu dört velînin kabirleri İstanbul’un her iki yakasında birbirleriyle aynı hizada.
Beykoz’daki Yûşa Hazretleri’nin türbesi ile Sarıyer’deki Telli Baba’nın türbesi; Üsküdar’daki Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri ile Beşiktaş’taki Yahya Efendi’nin türbesi karşılıklı olarak boğazda medfunlar.
