Kocaeli Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nden Doç. Dr. Gülşah Tura ve Psikolojik Danışman Rümeysa Berna İlhan tarafından yapılan “Meslek Lisesi Öğrencilerinde Sosyal Medya ve Bilgisayar Oyunları ile Şiddet Eğilimi Arasındaki İlişki” isimli araştırma gerçekleştirildi. Araştırmada öğrencilerin sosyal medyada geçirdikleri süreye, bilgisayar oyunu oynama durumlarına, bilgisayar oyunlarında geçirdikleri süreye, oynadıkları oyun türlerine ve aile içinde şiddet varlığı durumuna göre şiddet eğilimlerinde farklılık olduğu saptandı. Araştırmaya göre öğrencilerin, yüzde 37’si orta, yüzde 24,9’u yüksek ve yüzde 38,1’i düşük düzeyde şiddet eğilimine sahip. Öğrencilerin şiddet eğilimi ortalamasının ise orta düzeyde olduğu belirlendi.
Şiddet eğiliminde cinsiyet ve yaş etkili değil
Tekirdağ-Çerkezköy’de 2022-2023 eğitim öğretim yılında bir meslek lisesinde gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları Education&Youth Research’de yayınlandı. Araştırma Bilişim Teknolojileri, Elektrik Elektronik Teknolojileri ve Muhasebe Finansman bölümlerinde okuyan 9, 10 ve 11’inci sınıf öğrencileri ile gerçekleştirildi. Araştırmaya göre öğrencilerin sosyal medyada geçirdikleri süreye, oynadıkları oyun türlerine ve geçirilen süreye, aile içi şiddete maruz kalma durumuna göre şiddet eğilimlerinde fark görülüyor. Ancak yüzde 31,5’i kadın, yüzde 68,5’i erkek olan öğrencilerin cinsiyetlerine, bölümlerine ve sınıflarına göre şiddet eğiliminde anlamlı bir fark bulunmuyor.
Oyun oynamak şiddet eğilimini artırıyor
Araştırmada bilgisayar oyunu oynayan öğrencilerin oynamayanlara göre daha fazla şiddet eğilimine sahip olduğu ve oynama süresi arttıkça şiddet eğiliminin de arttığı saptandı. Örneğin 7 saatten fazla bilgisayar oyunu oynayan öğrencilerin en yüksek şiddet eğilimi seviyesine sahip olduğu görülüyor.
Öğrencilerin yüzde 76,2’sinin bilgisayar oyunu oynadığı ve oyunda geçirdikleri sürenin çoğunlukla 1-3 saat olduğu saptandı. Araştırmada öğrencilerin en çok oynadığı oyunların Pubg Mobile (yüzde 39,7) ve Pes Serisi (yüzde 11,6), en çok oynanan oyun türünün ise aksiyon/macera (yüzde 34,8) olduğu belirlendi. Aksiyon, macera ve dövüş oyunu oynayan öğrenciler spor, yarış, simülasyon oynayan öğrencilere göre daha fazla şiddet eğilimi gösteriyor.
| Meslek Liselilerin Oynadıkları Bilgisayar Oyunları ve Geçirdikleri Süre | |||
| Değişkenler |
| n | Yüzde (%) |
|
Bilgisayar Oyunu Oynamak |
Evet Hayır |
138 43 |
76.2 23.8 |
|
Bilgisayar Oyunlarında Geçirilen Süre | Bilgisayar oyunu oynamıyorum 1 Saatten az 1-3 Saat 4-6 Saat 7 Saat ve üzeri | 43
30 61 32 15 | 23.8
16.6 33.7 17.6 8.3 |
|
Oynanan Bilgisayar Oyunu | Bilgisayar oyunu oynamıyorum GTA Serisi Clash of Clans Pes Serisi Minecraft Pubg Mobile Diğer | 43
9 6 21 14 72 16 | 23.8
5.0 3.3 11.6 7.7 39.7 8.9 |
|
Oynanan Bilgisayar Oyunu Türü | Bilgisayar oyunu oynamıyorum Aksiyon/Macera/ Dövüş Spor/Yarış/ Simülasyon Strateji/ Bulmaca/ Zekâ Diğer | 43
82
38
18
0 | 23.8
45.2
21.0
10.0
|
Sosyal medyada uzun kalmak şiddet eğilimini artırıyor
Öğrencilerin sosyal medyada geçirdikleri süre arttıkça şiddet eğilimlerinin de arttığı belirlendi. Şiddet eğiliminde öğrencilerin kullandıkları sosyal medya uygulamalarına göre fark görünmüyor.
Öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun (yüzde 97,2) sosyal medya kullandığı ve en çok kullanılan sosyal medya platformunun Instagram (yüzde 61,9) olduğu saptandı. Araştırmada öğrencilerin sosyal medyada en fazla 1-3 saat (yüzde 38,1) geçirdikleri görüldü.
| Meslek Liselilerin Kullandıkları Sosyal Medya Uygulamaları ve Geçirdikleri Süre | |||
| Değişkenler |
| n | Yüzde (%) |
| Sosyal Medya Uygulamasını Kullanmak | Evet Hayır | 176 5 | 97.2 2.8 |
|
Kullanılan Sosyal Medya Uygulaması | Sosyal medya kullanmıyorum Youtube Tiktok Diğer | 5
21 112 22 21 0 | 2.8
11.6 61.9 12.1 11.6 0 |
|
Sosyal Medya Uygulamalarında Geçirilen Süre | Sosyal medya kullanmıyorum 1 Saatten az 1-3 Saat 4-6 Saat 7 Saat ve üzeri | 5
27 69 48 32 | 2.8
14.9 38.1 26.5 17.7 |
Aile içi şiddet de etkili
Çalışmada şiddet eğiliminin aile içinde şiddete maruz kalan öğrencilerde aile içinde şiddet olmayan öğrencilere göre daha fazla olduğu tespit edildi. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun (yüzde 92,8) aile içi şiddete maruz kalmadığı görüldü.
Okul rehberlik servisleri devreye girmeli
Çalışmada okul rehberlik servisleri tarafından öğrencilerin sosyal medya ve bilgisayar oyunlarına ayırdıkları sürenin azaltılmasına destek vermeleri için sosyal etkinliklere gerekli yönlendirmeler yapması, seminerler düzenlenmesi ve psikoeğitim gruplarının oluşturulması gerektiği önerildi. İlişkisel tarama modeli kullanılan araştırmada veri toplama aracı olarak “Şiddet Eğilimi Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanıldığı belirtildi. (Bilimin Kamusal İletişimi (bil-ki) TÜBİTAK 1001, proje no: 123K063)
