Doğa koruma ve sağlık alanında çalışan 16 sivil toplum kuruluşunun bir araya gelerek oluşturduğu Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye’nin hava kirliliği raporunu açıkladı. “Kara Rapor 2020: Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri” başlığıyla yayımlanan rapor, Türkiye’nin dört yıllık hava kirliliği ve bu kirlilikten kaynaklanan önlenebilir can kayıpları verilerini ele alıyor.
TRAFİK KAZASINDAN 6 KAT FAZLA ÖLÜM
Rapordan öne çıkan bulgulara göre, 2019 yılında 30 ilde yaşayan yaklaşık 18 milyon kişinin yıl boyunca soluduğu havanın kalitesine dair yeterli veri yok ve her 5 ilden 1’inde hava kirliliğinin sağlık etkileri yetersiz veri nedeniyle hesaplanamadı. 2019 yılında, Türkiye’de hava kirliliği, yeterli veri olan 51 ilin yüzde 98’inde Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün sınır değerlerinin üzerinde gerçekleşti. Türkiye’de hava kirliliği Dünya Sağlık Örgütü kılavuz değerine indirilseydi; 2019 yılında tüm ölümlerin yüzde 7,9’u (31 bin 476 ölüm) ve 2018 yılındaki tüm ölümlerin yüzde 12,13’ü (45 bin 398 ölüm) önlenebilirdi. 2017 yılından beri her yıl hava kirliliği trak kazalarının 6 katından fazla ölüme sebep oluyor.
KOCAELİ’DE 372 ÖLÜM
Temiz Hava Hakkı Platformu’nun raporuna göre, 2019 yılında hava kirliliği nedeniyle en fazla ölümün yaşandığı ilk üç il ise sırasıyla İstanbul (3 bin 761), İzmir (2 bin 75) ve Manisa (bin 680) oldu. Kocaeli’de ise hava kirliliğine atfedilen ölüm sayısı dikkat çekti. Rapora göre Kocaeli’de 2019 yılında 372 kişi hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybetti. Bu sayısı 2017 yılında 890,2018 yılında ise 710’du. Türkiye’nin en büyük sanayi kentlerinden biri olan Kocaeli’de hava kirliliği, ulusal standartları aşmazken, Dünya Sağlık Örgütünü belirlendiği limitlerin üstünde yer aldı. Kocaeli’de 2019 yılında havadaki partikül madde seviyesi ortalama 37 olarak kayıtlara geçti.
TEMİZ HAVA SOLUMAK İÇİN ÖNERİLER
Platform, sağlıklı bir çevrede yaşamanın en temel şartlarından birisi olan hava kalitesini kalıcı olarak iyileştirebilmek için yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde tüm ilgili ve yetkili kurum ve kuruluşları aşağıdaki belirtilen konularda adım atmaya davet ediyor: Tüm hava kalitesi ölçüm istasyonlarının veri kalitesinin arttırılması, Kanserojen olan ince partikül madde (PM2.5) kirleticisinin tüm illerde ölçülmesi ve İnce partikül madde (PM2.5) için ulusal sınır değerleri içeren mevzuat düzenlemeleri yapılması, Çevre yatırımlarını tamamlamamış kömürlü termik santrallerin çalışmasına izin verilmemesi, Planlanan sanayi tesisleri için sağlık etki değerlendirme yapılması, Halk sağlığını merkeze koyan, sürdürülebilir istihdam ve krizlere karşı dayanıklı modeller oluşturmayı amaçlayan ekonomik toparlanma paketleri oluşturulması.
