14 milyon vatandaşı ilgilendiren yapılandırma yasası 12 Mart tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Buna göre; 31 Aralık 2022’den önce doğan vergi ve prim borçları ile başvuru tarihine kadar tebliğ edilen idari para cezaları yapılandırılabilecek. Bu kapsamda trafik cezaları, MTV borçları, öğrenim ve katkı kredisi borçlarını yapılandırmak için 31 Mayıs’a kadar başvuru yapılabilecek. Köprü ve otoyol kaçak geçişleri yapılandırma kapsamında olacak. İlk taksit ile peşin ödemeler haziran ayı içerisinde yapılacak.
Farkın yüzde 90'ı siliniyor
Yasayla ayrıca vergi daireleri tarafından tahsil edilecek olan 2 bin lira altındaki borçlar silinecek. Ehliyetler iade edilecek. Yapılandırılan borçların gecikme faiz ve cezaları silinecek, daha düşük bir enflasyon farkı eklenerek 48 ayda ödenmesi sağlanacak. Peşin ödeyenlere ise enflasyon farkından yüzde 90 indirim yapılacak. Tarihi fırsat sunan düzenleme özellikle trafik cezası borcu olanların elini rahatlatacak detayları içeriyor. Trafik cezasını yapılandırıp ilk taksit ödeme tarihi içinde peşin ödeyenlere, ceza anaparası üzerinden yüzde 25 indirim yapılacak. Enflasyon farkının da yüzde 90’ı silinecek.
Her ay katlanarak artıyordu
Normal şartlarda trafik cezası tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödenirse, yüzde 25 indirim yapılıyor. Bu süre sonunda ise ödenmeyen cezalar için her ay yüzde 5 faiz uygulanıyor. Unutulan veya ödenmeyen bu borçlar ise katlanarak artıyor. İşte yapılandırma düzenlemesi yıllardır biriken ve katlanan borç faizinin silinmesini sağlıyor. Dolayısıyla ceza yiyen sürücülere önemli bir avantaj sağlıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), ortaya çıkan avantajları örnekleriyle anlattı. Örneğin; 2021’de kesilen 2 bin 453 liralık bir borç yüzde 85 gecikme faiziyle 4 bin 538 liraya çıkıyor.
Ortaya çıkan avantaj
Söz konusu borç yapılandırıldığı zaman yüzde 12.75’lik (312.76 lira) yeni enflasyon farkıyla 2 bin 765.76 lira oluyor. Eğer bu borç 36 taksitte yani 3 yılda ödenirse taksit katsayısıyla yeni tutar 3 bin 512 lira olarak hesaplanıyor. Böylece her ay ödenecek taksit tutarı da 97.57 lira oluyor. Eğer bu borç tek seferde yani peşin ödenmek istenirse bu durumda 2 bin 453 liralık trafik cezasının anaparasından yüzde 25 indirim yapıldığı gibi eklenen 312.76 liralık enflasyon farkının yüzde 90’ı da siliniyor. Böylece toplam ödenecek borç 1.871 liraya düşüyor. Bir başka ifadeyle faiziyle 4 bin 538 lira olan borçta tam yüzde 59 indirim yapılmış oluyor.
2 bin liranın altındaki borçlara dikkat
Vergi daireleri tarafından tahsil edilen borçların 2 bin liranın altında kalması halinde, tahsilinden vazgeçilecek. Bir alacağın tahsilinden vazgeçilebilmesi için vadesinin 31 Aralık 2022 tarihinden önce dolması, 1 Ocak 2023 tarihi itibarıyla her bir borçlu adına tahakkuk ettiği halde ödenmemiş anapara ve gecikme cezası şeklindeki borçların toplamının tüm vergi daireleri itibarıyla 2 bin lirayı aşmaması şartı bulunuyor. Örneğin; X vergi dairesine gecikme zammı/ faiz dahil 197.60 lira damga vergisi ve 376 lira trafik idari para cezası olmak üzere toplam 573.60 lira borç var ise bu borç 2 bin liranın altında olduğundan başka borç yoksa silinecek.
Mahkeme süreci devam ediyorsa
Bir başka örnekte ise bir sürücünün kesilen cezaya itiraz için mahkemeye başvurduğu ve yasa çıktığında mahkemenin devam ettiğine dikkat çekiliyor. Buna göre; 8 Eylül 2021 tarihinde 2 bin 698 lira ceza alan kişi, 1 hafta sonra dava açmış. Davası halen sürerken bu yapılandırma düzenlemesi devreye girmiş. Bu kişi 31 Mayıs 2023 tarihine kadar davadan vazgeçer ve konudaki dilekçeyi ilgili emniyet birimine verirse yapılandırmadan yararlanacak. Bu durumda ise ceza anaparasının yarısı (yüzde 50’si) silinecek. Yine az bir enflasyon farkı eklenecek. 2 bin 698 lira ceza anaparası artı biriken 2 bin 428 lirayla toplam 5 bin 126 liraya çıkmış olan borç, 1.531 liraya inecek. Böylece tahsilinden vazgeçilmiş tutar 3 bin 777 lirayı buluyor.
Dava sürücü lehine ise yüzde 10 düşecek
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın rehberinde yer alan bir başka örnekte ise mahkeme, 3 bin 836 liralık trafik cezasının iptal talebine ilişkin açtığı davada söz konusu kişiyi haklı bulmuş. Ancak ilgili emniyet müdürlüğü bu kararı bir üst yargıya taşımış. Yine bu durumdaki vatandaş yapılandırmadan yararlanırsa daha çok indirim alıyor. Daha açık bir ifadeyle trafik cezasının sadece yüzde 10’u ile bu tutara isabet eden enflasyon farkı ödenecek. 3 bin 836 liranın yüzde 10’u 383.60 lira, enflasyon farkı ise 23 lira. Yani devlet borç artı faizle 5 bin 370 lirayı bulan alacağından sadece 406 lira 60 kuruşu tahsil edecek.
